W obecnym stanie prawnym policjanci nie mogą otrzymywać ekwiwalentu w postaci dni wolnych od służby lub rekompensaty pieniężnej w zamian za wykonywanie służby w święta ustawowo wolne od służby, przypadające w inny dzień niż niedziela a przygotowana nowelizacja rozporządzenia o rozkładzie czasu służby policjantów jest w tym zakresie niewystarczająca. Taki wniosek wynika z opinii Kancelarii Adwokackiej dr. Marty Derlatki przygotowanej na zlecenie Zarządu Głównego NSZZ Policjantów. Mecenas Derlatka zachęca więc organizacje związkowe służb mundurowych do aktywnego włączenia się w proces legislacyjny.
Według mec. Derlatki, powodem zamówienia opinii były kontrowersje wokół zmianowego, ciągłego i nocnego czasu służby w związku ze świętami przypadającymi w inne dni niż niedziela, ponieważ ani ustawa o Policji ani rozporządzenie o rozkładzie czasu służby policjantów nie rozstrzyga o dniach wolnych od służby.
Poszczególne formacje mundurowe mają tę kwestię uregulowaną odmiennie. Tylko w ustawie o Służbie Więziennej ten problem jest uregulowany – zauważa autorka opinii. Art. 121 ust. 3 ustawy o SW przewiduje, że „Każde święto wypadające w okresie rozliczeniowym i przypadające w innym dniu niż niedziela obniża wymiar czasu służby o 8 godzin.” Z analogicznego zapisu korzysta Państwowa Straż Pożarna. Policja i Straż Graniczna takich przepisów niestety nie mają. Mecenas Derlatka stawia kilka hipotez uzasadniających brak tego uregulowania w pragmatyce policyjnej i zastanawia się czy można by to zrekompensować poprzez analogię do innych obowiązujących przepisów (analogia legis), w tym do Kodeksu pracy. Niestety, wnioski wysnute z utrwalonego orzecznictwa i potwierdzone w doktrynie prawniczej, na tego typu rozwiązanie raczej nie pozwalają.
Na pojawienie się korzystnych zapisów szansę stwarza będąca na etapie uzgodnień nowelizacja rozporządzenia o rozkładzie czasu policjantów. Wejście w życie propozycji tam zawartych spowoduje zdaniem Pani mecenas, że „funkcjonariuszowi Policji, który pełni służbę w niedzielę, zapewnia się co najmniej jeden raz na trzy tygodnie niedzielę wolną od służby, łącznie z wolną sobotą lub poniedziałkiem. Oprócz tego w § 16 poszerzeniu ulegnie katalog osób zwolnionych z pełnienia służby w nocy niedziele i święta o funkcjonariuszy opiekującymi się dzieckiem do lat 8, jeśli z tego uprawnienia nie korzysta drugi rodzic lub opiekun. W katalogu tym znalazła się tez policjantka karmiąca dziecko piersią.
O ile projektowane zmiany nie rozwiązują problemu przyznania ekwiwalentu w postaci dnia wolnego od służby lub rekompensaty pieniężnej w zamian za święto ustawowo wolne od pracy przypadające w inny dzień niż niedziela, o tyle stają się doskonałą okazją do poszerzenia zakresu nowelizowanego rozporządzenia. Mec Derlatka zachęca więc służby mundurowe do aktywnego włączenia w proces legislacyjny, który doprowadziłby do wprowadzenia brakujących uregulowań.
Sytuacja jest trochę dziwaczna. Pani mecenas zwraca uwagę na coś, czego nie dostrzegł Zarząd Główny NSZZ Policjantów w swojej opinii do omawianego projektu, z kolei zakres zamówionej opinii nie uwzględnia bardzo istotnych uwag Zarządu Głównego, z którymi z kolei nie zgodził się Komendant Główny Policji (patrz. „Planowane zmiany w przepisach dotyczących czasu służby policjantów”, http://isp.policja.pl). Trudno się w tym wszystkim połapać. Ciekawe czy Zarząd Główny – skoro już wydał pieniądze na opinię prawną – skorzysta ze słusznych skądinąd rad Pani mecenas?
Sławomir Koniuszy